Kryptowaluty  – doskonały pretekst dla piramidy finansowej

W ostatnim czasie w zatrważającym tempie rośnie liczba podmiotów, które oferują szybki zysk dzięki inwestycjom w kryptowaluty. Media społecznościowe zalała masa treści promujących dołączenie do pseudoelitarnych grup inwestycyjnych i zakładanie kont na platformach „edukacyjnych”. Inwestycje alternatywne coraz częściej są lansowane przez influencerów. Jak odnaleźć się w gąszczu informacji i na co uważać?

Czym są kryptowaluty?

Ogólnie rzecz ujmując kryptowaluty to zdecentralizowane cyfrowe pieniądze przeznaczone do wykorzystania w Internecie. Pierwszą kryptowalutą był Bitcoin – został uruchomiony w 2008 r. i pozostaje w dalszym ciągu największą i najbardziej znaną wirtualną walutą. Ideą jego powstania było stworzenie alternatywy dla pieniędzy emitowanych przez rządy. Kryptowaluty umożliwiają przesyłanie wartości za pośrednictwem sieci, bez udziału pośrednika, praktycznie natychmiast, na globalną skalę, z zachowaniem względnej anonimowości stron transakcji. Nie są one kontrolowane przez jakikolwiek podmiot trzeci i pozostają poza regulacjami ze strony banków centralnych oraz innych krajowych instytucji finansowych. Można je kupić albo sprzedać na wiele sposób. Najpopularniejszymi formami obrotu kryptowalutami są giełdy kryptowalut, kantory kryptowalutowe, brokerzy i sprzedaż bezpośrednia.

Rynek krypotwalut

Rynek kryptowalut cechuje się bardzo dużą zmiennością. Oznacza to, że można dzięki takiej inwestycji w rekordowo krótkim czasie sporo zarobić, jednak z drugiej strony – równie sporo stracić. Portfele kryptowalutowe są zagrożone atakami hakerskami, co pociąga za sobą ryzyko utraty zgromadzonych środków. Co znamienne – kryptowaluty są wysoce podatne na wszelkie spekulacje i manipulacje ich kursem. Pomimo rosnącej popularności dla większości osób temat kryptowalut wciąż pozostaje zagadką – nie wiedzą one jak działa taki produkt ani jak funkcjonuje rynek walut cyfrowych.

Jak działa piramida finansowa?

Systemy typu piramida finansowa są znane na światowych rynkach od wielu lat. Opierają się one na strukturze finansowej, w której zysk konkretnego uczestnika jest uzależniony od wpłat kolejnych członków. Organizatorzy zazwyczaj namawiają uczestników piramidy do werbowania kolejnych osób. Co istotne piramida działa w oderwaniu od zasad ekonomii – nie generuje zysku ze sprzedaży produktów czy usług. Jej głównym celem jest pozyskiwanie nowych członków wpłacających środki, obiecując im wysoki zysk lub prestiż. Niejednokrotnie piramidy finansowe działają pod przykrywką legalnej, rozwojowej działalności. Biorąc pod uwagę legendy kreowane wokół kryptowalut oraz szybkość i wysokość potencjalnych zysków w połączeniu z brakiem wiedzy większości społeczeństwa, kwestią czasu było pojawienie się piramid finansowych również na rynku kryptowalut.

Oszustwa finansowe

Sposobów na zbudowanie piramidy finansowej opartej na motywie kryptowalut jest wiele. Jednym z nich, szczególnie popularnym w mediach społecznościowych, jest promowanie dołączenia do elitarnej społeczności lub rzekomo edukacyjnej platformy. Uczestnicy piramidy promują platformę jako źródło „rzetelnej” wiedzy na temat rynku kryptowalut, zapewniającej dostęp do narzędzi inwestycyjnych i obiecują opiekę doświadczonego mentora oraz powiadomienia o potencjalnych okazjach. Dołączenie do grupy wiąże się z założeniem konta na platformie i uiszczeniem opłaty. Z czasem okazuje się, że dostępne materiały nie są wartościowe, a jedyną możliwością zarobienia i zrekompensowania sobie uiszczonej opłaty jest polecanie struktury kolejnym osobom –wynagrodzenie otrzymuje się wtedy za wprowadzenie do systemu kolejnego uczestnika.

Naganiacze

Istotną rolę w budowaniu i promowaniu struktury pełnią tzn. naganiacze. Najczęściej są to Influencerzy, osoby o sporych zasięgach w mediach społecznościowych, które mają zbudowaną wokół siebie liczną społeczność. Wykorzystując zdobyte zaufanie obserwujących promują piramidę finansową i zachęcają do dołączenia do elitarnej społeczności. Często kontent na kanałach społecznościowych takich osób zbudowany jest wokół luksusowego życia, czy podróży, za sprawą sporego zysku z inwestycji alternatywnych, np. w kryptowaluty. Wielu młodych ludzi bardzo łatwo ulega opowieściom o sąsiedzie, który zyskał 1000%, kupując kryptowaluty w dołku cenowym. Na celowniku Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów poza twórcami piramid finansowych od niedawna znajdują się również promotorzy tych systemów – naganiacze, bez których gromadzenie kapitału i wprowadzanie do programu kolejnych osób byłoby znacznie trudniejsze.

Odpowiedzialność prawna

Systemy promocyjne typu piramida są zakazaną przez prawo nieuczciwą praktyką rynkową. UOKiK podejmuje intensywne działania w celu wyeliminowania dostępnych w sieci projektów alternatywnego inwestowania. Za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów grozi kara maksymalnie do 10 proc. obrotu przedsiębiorcy z poprzedniego roku. Na swojej stronie internetowej UOKIK na bieżąco publikuje ostrzeżenia konsumenckie oraz informuje o swoich działaniach w tym temacie. W Polsce w 2020 r. została nałożona pierwsza kara za promowanie piramid finansowych – sankcja nałożona przez Prezesa UOKiK wyniosła ponad 400 tys. zł. W marcu 2021 r. zarzuty otrzymali kolejni przedsiębiorcy. W systemach piramid finansowych poza zyskiem z inwestycji w kryptowaluty najczęściej są oferowane inwestycje w tokeny, pakiety edukacyjne czy językowe, apartamenty itp. Pod koniec sierpnia tego roku Prezes UOKIK informował o postępowaniu wyjaśniającym w sprawie platform internetowych: iGenius – oferującej usługi edukacyjne w dziedzinie zarządzania finansami oraz Dream Trips (dawniej: WorldVentures) – nakłaniającej konsumentów do dołączenia do klubu podróżniczego, oraz o postawieniu zarzutów promotorom projektów inwestycyjnych – Grzegorzowi Baryle, Franciszkowi Rumakowi i Łukaszowi Spórnie, którym zarzuca propagowanie projektu IM.Academy udającego sprzedaż pakietów edukacyjnych z dziedziny finansów i e-commerce¹.

Pamiętaj!

Zanim podejmiesz decyzję o zainwestowaniu swoich oszczędności, dokładnie sprawdź podmiot, który to oferuje. Zweryfikuj informacje na stronach UOKIK, Rzecznika Finansowego, czy Komisji Nadzoru Finansowego. Zapoznaj się z listą ostrzeżeń publicznych przed potencjalnie niebezpiecznymi formami inwestowania. Poszukaj opinii w Internecie i przede wszystkim nie podejmuj decyzji spontanicznie.

źródło: Fundacji LexCultura