W okresie powojennym herby często ulegały zniekształceniom pod względem formy, tzw. naturalizacji. Niekiedy ingerowały w nie władze, wprowadzano dziwne wizerunki kojarzone z lokalnym przemysłem, charakterem regionu itp.
Dzisiaj można swobodnie stwierdzić, że obecnie ważniejsze jest zdanie heraldyków, według których herb nie jest obrazem do oglądania, ale uproszczonym, wręcz schematycznym, znakiem obrazującym określoną symbolikę. Oprócz znaków podstawowych jak herb, pieczęć, do tradycji lokalnej wprowadza się szereg innych znaków, takich jak: flaga, chorągiew, sztandar, czy insygnia i odznaki dla burmistrza, wójta i radnych. Pierwszym krokiem jest jednak uzgodnienie heraldyki regionu i na tej podstawie opracowanie herbu.
Ustawa o samorządzie terytorialnym, z 8 marca 1990 r., obok dotychczas istniejących herbów miast wprowadza nowy znak, herb gminy, bez względu na to czy jest to gmina miejska, wiejska, czy miejsko-wiejska. Gmina Zgorzelec jest typową gminą wokółmiejską. W swojej nazwie podobnie jak Miasto i Powiat używa nazwy miasta „Zgorzelec”, co w sposób szczególny utrudnia wskazanie odrębności i samodzielności samorządowej. Trudności takie zauważono już kilka lat temu, kiedy podjęto pierwsze próby opracowania herbu gminy.
Młody samorząd usytuowany w obszarze przygranicznym i rozwijający się prężnie, winien być rozpoznawalny nie tylko w kraju ale i poza jego granicami. Pomóc w tym może ustanowienie herbu i przyjęcie innych znaków wskazujących na odrębność gminy i jej szczególny charakter. W 2000 r. w Wydziale Oświaty, Promocji i Rozwoju Gminy zespół (M. Wolanin, J. Tokarczuk, M. Dzięcielska) rozpoczął prace nad opracowaniem herbu. Szybko zorientowano się, jak trudno opracować dobry projekt herbu dla gminy usytuowanej na terenach odzyskanych. Należało odpowiedzieć na pytania, do jakiego okresu historii nawiązać? Do tego sprzed 1000 lat, tego powojennego czy też tego z ostatniego ćwierćwiecza? Gdzie szukać symboli kojarzących się z naszym terenem i jednocześnie mówiących o odrębności samorządowej? Pierwsze działania zniechęciły pracujących, zakończono je jednak przyjęciem logo gminy wyłonionego w wyniku ogłoszonego lokalnie konkursu.
Płat sztandaru stanowi wysokiej jakości tkanina o zwiększonej odporności w kształcie kwadratu o wymiarach 100 cm x 100 cm. Przymocowany jest on do drzewca wykonanego z jasnego drewna toczonego, zakończonego głowicą w formie srebrnego orła w złotej koronie. Sztandar obszyto złotą taśmą i wykończono złotymi frędzlami zakończona kółeczkami do gabloty i drzewca. Elementy haftu wykonane techniką haftu wypukłego i płaskiego. Zastosowane nici: złote i białe.
Główna strona sztandaru (awers) posiada błękitne tło. Centralne miejsce zajmuje wyszywany herb Gminy Zgorzelec. Herb otoczony jest złotym napisem: „GMINA ZGORZELEC”, dopełnionym u dołu w linii prostej znajduje się data: „2023”.
Rewers sztandaru jest czerwony, w centrum umieszczono wykonany techniką haftu wizerunek orła białego z głową ozdobioną złotą koroną zwróconą w prawo. Orzeł został wyhaftowany nicią srebrną, zaś korona, dziób i pazury – nicią złotą.
